Ruik, zie en beleef het leven van de eerste kolonisten
Ieder museum weet het. Tegenwoordig moet je iets extra’s doen om bezoekers te boeien. Mensen willen interactie, beleving. Bij museum De Proefkolonie in Frederiksoord voegen ze daar nog een extra dimensie aan toe: geur! Zodra je de eerste ruimte van het museum binnenstapt waan je je door de indringende putlucht 200 jaar terug in de tijd. In de sloppenwijken van de steden.
Het museum opende in mei 2019 de deuren en vertelt het verhaal van de eerste Proefkolonie die 200 jaar geleden werd gesticht in Frederiksoord, door generaal Johannes van den Bosch. In 52 boerderijtjes bracht hij arme paupers uit de steden onder. Hij gaf ze land om te verbouwen en geld mee te verdienen. Bouwde scholen voor de kinderen en richtte een ziekenfondsstelsel in. Het begin van de Maatschappij van Weldadigheid.
Hoe richt je een erfgoedmuseum in zonder collectie?
“Frederiksoord heeft nog prachtige panden uit die tijd. Een trekpleister voor dagjesmensen en toeristen. Maar die panden alleen vertellen niet de bijzondere geschiedenis”, zegt directeur Peter Sluiter van museum De Proefkolonie. “Om te begrijpen wat je ziet moet je meer weten over de historie. Daarom wilden we dit museum inrichten.”
Inboedel verpatsen voor een fles jenever
Bezoekers krijgen bij binnenkomst een film te zien over het leven van de eerste vijf gezinnen die in Frederiksoord kwamen wonen. “We hebben veel informatie gevonden in het archief, dat bijna 400 strekkende meter lang is. Je ziet hoe het ene gezin aan het werk gaat om geld te verdienen en hoe anderen de inboedel verpatsen voor een fles jenever, om vervolgens weer te moeten bedelen. We zien geboortes, huwelijken en begrafenissen. En dat allemaal op een scherm van 180 graden. Je hoort mensen na afloop ook de vraag stellen: wat zou ik gedaan hebben in deze situatie?”
De ontstaansgeschiedenis van de verzorgingsstaat
Nadat bezoekers de geur van toen hebben opgesnoven en het leven van de kolonisten van dichtbij hebben meegemaakt, kunnen ze zelf aan de slag. Bijvoorbeeld door het tijdlijnspel te spelen. “Dat is spelenderwijs leren wanneer in Nederland de AOW werd ingesteld en het eerste bejaardentehuis werd geopend. Als je daarna langs de historische kerk of boerderij wandelt of fietst begrijp je er veel meer van.”
Het LEADER-subsidieprogramma
Museum De Proefkolonie is opgericht met geld van onder andere de gemeente Westerveld, de provincie Drenthe en cultuurfondsen. Via het Samenwerkingsverband Noord-Nederland ontving het museum € 200.000,-. uit het LEADER-subsidieprogramma. Subsidie voor Drentse ondernemers die vernieuwende en onderscheidende plannen hebben om de leefbaarheid en economie in Zuidwest-Drenthe te vergroten. “Dat werkte heel mooi. Je ziet dat partijen enthousiast worden omdat ze met elkaar iets moois tot stand brengen dat er anders niet gekomen was.”
“Dit wordt een heel spannend jaar”
Sluiter: “Het eerste jaar hebben we ruim 18.000 bezoekers getrokken en heel veel enthousiaste reacties gehad. 2020 wordt een heel spannend jaar. Het jaar om te laten zien dat we iets moois hebben neergezet, maar als we door het coronavirus 2,5 maand dicht moeten wordt het lastig. De personeelskosten worden voor 90 procent betaald door de noodmaatregelen die de overheid heeft getroffen, maar de huur en de verzekeringen wel betaald ook al staat de kassa stil. Ik hoop dat we dit de rest van het jaar voor een deel goed kunnen maken.”
